ناوه‌ڕۆك
ناساندن
جۆرەکانی پەیوەندی پێشکەشکراو لەلایەن ISP (بە عەرەبی: أنواع الربط التي يقدمها مزودو خدمة الإنترنت، بە ئینگلیزی: Types of connectivity offered by ISPs)، دابینکەرانی خزمەتگوزاری ئینتەرنێت دەتوانن بە چەند ڕێگایەک پەیوەندی بکەن بە ئینتەرنێتەوە، بۆ نموونە دەتوانن لە ڕێگەی کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری ڕاستەوخۆوە پەیوەندی بکەن، بەم شێوەیە کڕیار چەندین ئەگەری زیاتری هەیە جگە لە بەکارهێنانی ئینتەرنێت. هەروەها مۆدێلەکانی تەکنەلۆژیا دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ پەیوەندیکردن و گەیشتن بە ئینتەرنێت.
شێوازی پەیوەندی کردن بە ئینتەرنێتەوە
أ- پەیوەندی کردن لە ڕێگەی پەیوەندی ڕاستەخۆوە
دابینکەرانی خزمەتگوزاری پەیوەندیکردنی ڕاستەوخۆ ئەو کۆمپانیایانەن کە توانای پەیوەندیکردن بە تۆڕەکەی خۆیانەوە دابین دەکەن و زانیاری و خزمەتگوزاریەکانیان لەسەر بەڕێوە دەبەن و ئەو جۆرە زانیاری و خزمەتگوزارییانە لەگەڵ بەشداربووانی تر بۆ ئەم تۆڕە هاوبەش دەکەن. هەروەها بەکارهێنانی ئینتەرنێت و سوود وەرگرتن لە خزمەتگوزارییەکانی، هۆکاری ئەوەی کە ئەم جۆرە بەستەرە پەسەندکراوە لە بەستەرکردنی ڕاستەوخۆ بەهۆی ئەو ڕاستییەیە کە ئەم لایەنانە ڕێگای ئاسان دابین دەکەن بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ خزمەتگوزاری و زانیاری لەسەر ئینتەرنێت، ئەوان بەرنامەیەکی ئاسان بۆ بەکارهێنان دابین دەکەن کە یارمەتیدەر دەبێت لە گەیشتن بەوەی کە ئێمە دەمانەوێت بە خێرایی. ئەم قەوارەیانە تۆڕی گەورەی هەرێمی یان ناوخۆیین (زۆربەی کات)، بۆیە زانیاری زۆریان تێدایە کە لەوانەیە بەسوود بن هەروەها گەڕان بەدوای زانیاری دیاریکراو لەسەر ئەم جۆرە تۆڕانە ئاسانترە لە گەڕان بەدوای زانیاری لەسەر ئینتەرنێت کە زۆر گەورەیە، کە تایبەتمەندییەکی جیهانی وەردەگرێت.
ئەم بەکارھێنەرانە دەتوانن ئینتەرنێتی جیھانی بەدەست بهێنن لەبەر ئەوە هیچ زانیارییەک لە بەکارهێنەرەکانی ناشارێتەوە کە لە ماڵپەڕێک لەسەر ئینتەرنێت دۆزراونەتەوە، بەڵام بژاردەیەکی سەرەتایی خێرایان پێشکەش دەکات کە زانیاری و خزمەتگوزارییەکانی خودی تۆڕەکەیە. ئەو کەسانەی کە پێویستیان بە ئینتەرنێتی زیاترە دەتوانن ئینتەرنێتی جیهانی وەربگرن. زیانەکانی ئەم قەوارەیە ئەوەیە کە ئەوان تەنها خزمەتگوزاری ئینتەرنێتی سنووردار دابین دەکەن، هەروەها ئێمە سنووردار دەکەن بۆ ژمارەیەکی سنووردار لە کاتژمێرەکان بۆ پەیوەندیکردن بە ئینتەرنێتەوە لە مانگێکدا، لەگەڵ ئەوەشدا دابینکەرانی خزمەتگوزاری ڕاستەوخۆ لە ناوچە عەرەبییەکاندا بەربڵاو نین، بەڵام لە ئەنجامی زیادبوونی بایەخی ئینتەرنێت لە ناوچەکەدا لە زیادبووندایە.
ب- پەیوەندی کردن لە ڕێگەی پەیوەندی ناڕاستەخۆوە
هەندێک جار پێی دەوترێت Dial Up Terminal Emulation. ئەم جۆرە پەیوەندییە ڕێگایەکی تێچووی هەرزان دابین دەکات بۆ پەیوەندیکردن بە ئینتەرنێتەوە، تەنها پێویستمان بە دابینکەرێکە کە پەیوەندی ئینتەرنێت، هێڵی تەلەفۆن، مۆدێم و نەرمەکاڵای پەیوەندیکردن بپارێزێت. کۆمپیوتەرەکە لە لایەکی ترەوە کە پەیوەندییەکە پارێزراو دەکات، هەموو نەرمەکاڵاکانی پرۆتۆکۆڵەکانی TCP/IP بە تەواوی ئینتەرنێتی تێدایە. بەم شێوەیە کۆمپیوتەر دەبێتە دەروازەی ئێمە بۆ هەموو ئەو ئامێرانە کە لە سەرانسەری جیهاندایە، کە پێکەوە ئینتەرنێت پێکدەهێنن. کاتێک پەیوەندی ئینتەرنێت دەست دەکەوێت لە دابینکەری پەیوەندی (کۆمپانیای بازرگانی، دامەزراوەی حکوومی، زانکۆ) ئێمە بەرنامەیەکی پەیوەندی بەکاردەهێنین لەگەڵ کۆمپیوتەری نوێدا. بەرنامەی پەیوەندیکردن فەرمان دەنێرێت بۆ ئەم کۆمپیوتەرە کە بەرنامە جۆراوجۆرەکانی ئینتەرنێت بەڕێوە دەبات وەک ئیمەیڵ، FTP، وێب و بەرنامەکانی تر کە دەکرێت بە تەنها لەسەری هەبن، چونکە پێویست ناکات لەسەر کۆمپیوتەرە بەستراوەکان هەبێت.
دوای ئەوەی کۆمپیوتەری نوێ ئەو بەرنامەیە بەڕێوە دەبات کە لەلایەن کۆمپیوتەرە بەستراوەکانەوە داواکراوە، بەرنامەی پەیوەندیکردن لەسەر کۆمپیوتەرە بەستراوەکان پرۆسەی پەیوەندیکردنی بەردەوام نیشان دەدات لە نێوان کۆمپیوتەری نوێ و ئامێرەکانی تر لەسەر ئینتەرنێت. بۆیە کۆمپیوتەرەکە ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە ئینتەرنێتەوە ناکات، بەڵکو پەیوەندی بە کۆمپیوتەرێکی نوێوە هەیە کە بەڕاستی پەیوەندی بە ئینتەرنێتەوە هەیە. وا دابنێ ئەو کۆمپیوتەرەی کە پەیوەندی دەکات دەیەوێت فایلێک بگوازێتەوە لە ئینتەرنێتەوە بە بەکارهێنانی FTP. کۆمپیوتەری نوێ ئەم پرۆسەیە ئەنجام دەدات، بۆیە فایلە داواکراوەکە لە ئینتەرنێتەوە دەگوازرێتەوە بۆ کۆمپیوتەری نوێ و پاشان بەکارهێنەر ئەو فایلە لە کۆمپیوتەری نوێوە دەگوازێتەوە بۆ کۆمپیوتەری پەیوەندیدار. زیانی سەرەکی ئەم ڕێگایە لەوانەیە تێگەیشتن بێت لە چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپیوتەری نوێ، بۆیە بەخشەرەکانی پەیوەندی کۆمەڵێک ئامراز پێشکەش دەکەن کە یارمەتیدەرن لە مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپیوتەری نوێ و ئینتەرنێت. بە شێوەیەکی گشتی ئەم ئامرازانە دەتوانرێت دابەش بکرێن بۆ سێ گروپی سەرەکی:
١- ئامرازەکانی تۆڕ: ئەمانە ئەو بەرنامانەن کە ڕێگە بە توانای گەڕان دەدات بۆ ناونیشانی بەکارهێنەرانی تری تۆڕەکە و بۆ ناسینی ئەو بەکارهێنەرانەی کە ئێستا بەستراونەتەوە بە کۆمپیوتەری نوێوە.
٢- ئامرازەکانی بەڕێوەبردنی فایل: ڕێگە بە توانای ناردن و وەرگرتنی فایلەکان دەدات لە کۆمپیوتەری نوێوە، فایلەکان لەناو ڕێبەری بەکارهێنەر لەسەر کۆمپیوتەری نوێ لادەبات، ئەم فایلانە بپەستێنە پێش ئەوەی بیانگوازیتەوە بۆ کۆمپیوتەرە بەستراوەکە، و ئامرازەکانی تری مامەڵەکردنی فایل هاوشێوەی ئەوەی لە سیستەمی کارپێکردنی ناسراو DOS هەیە.
٣- ئامرازە کەسییەکان: ئەمانە ئامرازن کە ڕێگە بە گۆڕینی وشەی نهێنی بەکارهێنەر دەدەن، زانینی ئەو بۆشاییەی کە ماوەتەوە بۆی تەرخانکراوە لەسەر کۆمپیوتەری نوێ و زانینی کات و تێچوونی پەیوەندییەکان. پێویستە خزمەتگوزارییەکی تایبەت هەبێت لەسەر کۆمپیوتەری نوێ وەک خزمەتگوزاری کتێبخانەی دۆسیەکان. کۆکراوەیەکی گەورەی بەرنامەکانی خۆڕاییە، و دەتوانرێت لە کتێبخانەی فایلەوە بگوازرێتەوە بۆ کۆمپیوتەری پەیوەندیدار و بە خۆڕایی بەکاربهێنرێت (ئەگەر بەخۆڕایی بێت).
ج- لینکی ڕاستەوخۆ بە بەکارهێنانی پرۆتۆکۆڵەکانی SLIP/PPP
لەم جۆرە بەستنەوەیەدا ئامێرەکەمان ڕاستەوخۆ بە ئینتەرنێتەوە بەستراوەتەوە، بە پێچەوانەی ئەوەی ئێمە دۆزیمانەوە بە بەکارهێنانی پەیوەندی ناڕاستەوخۆ کە وامان لێدەکات کەمێک دوور بین لێی. بێگومان ئەم پەیوەندییە پێویستی بە بوونی لایەنێک هەیە کە پەیوەندی ئینتەرنێت دابین بکات بۆ ئەوەی ببێتە دەروازەیەک بۆمان، بەڵام کاتێک پەیوەندییەکە دروست دەبێت ئامێرەکەمان دەبێتە بەشێک لە ئینتەرنێت و دەتوانێت پرۆتۆکۆلەکانی TCP/IP بەکاربهێنێت بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کۆمپیوتەرەکانی تر کە بە تۆڕەکەوە بەستراونەتەوە و کۆمەڵە بەرنامەکانی ئینتەرنێت بەکاربهێنن.
ئەم جۆرە پەیوەندییە چەندین سوودی هەیە، گرنگترینیان بریتین لە:
- نرخی هەرزان بە بەراورد لەگەڵ پەیوەندی هەمیشەیی.
- پەیوەندی ڕاستەوخۆ بە ئینتەرنێتەوە.
- پێویست ناکات کۆمپیوتەرێکی نوێت هەبێت، بۆ ئەوەی فایلەکان بگوازێتەوە بۆ و لەوێوە وەک لە بەستەری ناڕاستەوخۆدا. ئامێرەکە بە ئینتەرنێتەوە بەستراوەتەوە بۆ نموونە (part) تا ئەو کاتەی پەیوەندیەکە کراوەیە، کە هاوشێوەی بەستەرکردنی هەمیشەییە و جیاوازە لەوەی کە ئەم پەرەگرافە دەتوانرێت دیاری بکرێت. بەڵام بۆ ئەوەی ئەوانی تر بتوانن پەیوەندی بکەن بە ئامێرەکەمانەوە لەسەر ئینتەرنێت، پێویستە ئامێرەکە ناونیشانی IP ی هەبێت. دابینکەری پەیوەندی بە بەشداربووانەوە ناونیشانی پێویستی IP دابین دەکات، و دوو ڕێگا هەیە بۆ ئەنجامدانی ئەم کارە:
١- بەخشەرەکە ناونیشانی IP ی هەژماری تەلەفۆنت دەداتێ کە پەیوەندی پێوە دەکات بۆ پەیوەندیکردن بە ئینتەرنێتەوە، و ئەم ناونیشانە لە پەیوەندییەکەوە دەگۆڕێت بۆ پەیوەندییەکی تر و ئەم ڕێگایە باوترین ڕێگایە.
٢- بەخشەر هەمیشە ناونیشانی IP دیاری دەکات بۆ هێڵی ڕەق. کۆمەڵێک مەرج هەیە بۆ چاودێری کردنی ئەم جۆرە پەیوەندییە، پێویستە شوێنی خەزنکردنی پێویست هەبێت لەسەر کۆمپیوتەرە بەستراوەکە بۆ دابەزاندن و بەڕێوەبردنی بەرنامەی پەیوەندی لە ڕێگەی پرۆتۆکۆڵەکانی SLIP/PPP، بەرنامەکانی ئینتەرنێت وەک ئیمەیڵ، وێب و ئەوانی تر. بۆ کۆمپیوتەرە تایبەتییەکان پێویستە پرۆسێسەرێکی بەهێزت هەبێت، بیرگەی بەرز (RAM) و بەلایەنی کەمەوە ٣٠ مێگابیت خەزنکردنی هارد درایڤت هوبێت.
لە لایەکی ترەوە مۆدێمێک بە خێراییەکی باش دەبێت بەکاربهێنرێت بۆ ئاسانکردنی کار کە خێراییەکەی لە ١٩,٢٠٠ bps کەمترە، و ئەم شتانە تێچوونی سیستەمەکە زیاد دەکەن، بەڵام لە ئێستادا مۆدێمێکی ناوەکی دەتوانرێت بە نرخێکی نزیک لە ٥٠ دۆلار و بە تایبەتمەندییەکی باش بکڕدرێت. ئەو بەرنامانەی کە دەمانەوێت بەکاریان بهێنین دەبێت لەسەر کۆمپیوتەر بەردەست بن (ئیمەیڵ، وێبگەڕ، ...چەندانی تر) چونکە لە ناوخۆدا جێبەجێ دەکرێن نەک لەسەر کۆمپیوتەری نوێ وەک لە حاڵەتی بەستنەوەی ناڕاستەوخۆ.
