شاشەی مردن

ناساندن

لە کۆمپیوتەردا شاشەی مردن (بە ئینگلیزی: Screen of death، بە عەرەبی: شاشة الموت) زاراوەیەکی نافەرمییە بۆ جۆرێک لە پەیامی هەڵەی سیستەمی کارپێکردنی کۆمپیوتەر کە لەسەر شاشە پیشان دەدرێت کاتێک سیستەمەکە تووشی هەڵەیەکی کوشندە دەبێت. بەکارهێنەرانی کۆمپیوتەر ئەم پەیامانەیان ناوناوە "شاشەی مردن" چونکە بە شێوەیەکی گشتی لە ئەنجامدا کارە پاشەکەوت نەکراوەکان لەدەست دەدەن و زۆرجار ئاماژەن بۆ کێشەی جددی لە ڕەقەکاڵا یان نەرمەکاڵای سیستەمەکەدا. ئەم شاشانەی هەڵە بەزۆری لە ئەنجامی کێشەی کێرناڵن، زۆربەی شاشەکانی مردن بە ڕەنگێکی یەکسان لە پاشبنەمادا پیشان دەدرێن لەگەڵ پەیامێک کە ئامۆژگاری بەکارهێنەر دەکات کۆمپیوتەرەکە دووبارە دابمەزرێنێتەوە.

شاشە دیارەکانی مردن

1. شاشەی شینی مردن یان بلوو سکرین (کە پێی دەوترێت BSoD، یان هەڵەی وەستان یان BlueScreen) ناوێکی باوە بۆ شایشەیەک کە لەلایەن سیستەمی کارپێکردنی مایکرۆسۆفت ویندۆزەوە پیشان دەدرێت کاتێک هەڵەیەکی گرنگی سیستەم ڕوودەدات. تا ئێستا ئەمە بەناوبانگترین شاشەی مردنە. 
2. شاشەی ڕەشی مردن یان (Black Screens of Death) لەلایەن چەند سیستەمێکەوە بەکاردەهێنرێت: یەکێکیان دۆخی شکستی ویندۆز ٣.x. یەکێکیان کاتێک دەردەکەوێت کە بووتلۆدەر بۆ ویندۆز ڤیستا شکست دەهێنێت. هەروەها لە پێشبینییەکانی ویندۆز ١١دا شاشەی شین لە مردن گۆڕدرا بۆ ڕەش. 
3. شاشەی پرتەقاڵی مردن (The Orange Screen of Death) شاشەیەکی پرتەقاڵییە کە کاتێک دەردەکەوێت کە GPU یان پێکهاتەکانی تری ڕەقەکاڵا ڕووبەڕووی هەڵەیەکی کوشندە دەبنەوە. هەندێکیان ئەم کێشەیەیان لەگەڵ BitLocker هەبوو، هەندێکی تریش لەکاتی بەکارهێنانی مۆنیتەری دەرەکیدا ئەزموونیان کرد. 
4. شاشەی سەوزی مردن (Green Screen of Death) شاشەیەکی سەوزە کە لەسەر TiVo دەردەکەوێت بە پەیامێک کە نووسراوە: "DVR کێشەیەکی جددی دۆزیوەتەوە و ئێستا هەوڵی چارەسەرکردنی دەدات" یان "هەڵەیەکی توند ڕوویداوە". زۆرجار دەرکەوتنی بەو واتایەیە کە هارد دیسکەکە تێکچووە و هەوڵی پاککردنەوە، پشکنین یان چاککردنەوەی سیستەمی فایلەکانی TiVo Media دەدات. بلوو سکرینی ویندۆز ئینسایدەر وەک سەوز دەردەکەوێت لەبری شین، کە لە دروستکردنی ١٤٩٩٧ـەوە دەست پێدەکات. هەروەها شاشەی سەوزی مردن لەسەر Xbox One و PlayStation 5 دەردەکەوێت. 
5. شاشەی مۆری مردن (Purple Screen of Death) لەلایەن VMware ESXi بەکاردەهێنرێت، کە بەرهەمێکی مەجازیکردنی سێرڤەرە لەلایەن VMware, Inc. لە ئەگەری هەڵەیەکی کوشندە لە ناوکدا پیشان دەدرێت. شاشەکە کۆدێکی هەڵە دابین دەکات کە دەتوانرێت بۆ مەبەستی چاککردنەوە بەکاربهێنرێت. 
6. چوار شاشەی سووری مردن (Red Screens of Death) لەلایەن سیستەمی جیاوازەوە بەکاردەهێنرێن: یەکێکیان لە وەشانی سەرەتایی تاقیکاریی ویندۆز ڤیستادا دەردەکەوێت، بەڵام دواتر بووە بە شاشەیەکی ڕەش. یەکێکی تر لە دروستکردنەکانی تاقیکاری ویندۆز ٩٨ دەرکەوتووە و بەهۆی Advanced Configuration and Power Interface (ACPI)ەوە دروست دەبێت. هەروەها لەسەر سیستەمی ئەتاری جاگوار دەردەکەوێت ئەگەر هەڵەی کاتریجی بارکردن هەبێت، ئیرەرەکە بە دەنگی جاگوارێک کە هاوار دەکات و لۆگۆی سووری ئەتاری جاگوار لەسەر شاشەیەک دیاری دەکرێت کە ڕەنگەکەی لە ڕەشەوە بۆ سوور دەگۆڕێت. دواهەمینیان شاشەی سووری مردنی پلەیستەیشن ٢ـیە، شاشەیەکی سوور دەردەکەوێت کە پەیامێکی لەسەرە دەڵێت "تکایە دیسکێکی فۆرماتکردنی پلەیستەیشن یان پلەیستەیشن ٢ دابنێ". ئەم هەڵەیە دەکرێت بەهۆی دانانی دیسکێکەوە ڕووبدات کە لەگەڵ ئامێرەکە ناگونجێت بۆ نموونە دیسکی کۆمپیوتەر.
7. شاشەی سپی مردن (White Screen of Death) لەسەر چەند سیستەمی کارپێکردنی تر و سیستەمی بەڕێوەبردنی ناوەڕۆک و بایۆس دەردەکەوێت. یەکێکیان لە iOS 7دایە، شاشەی مردنیش کاتێک دەردەکەوێت کە ئایفۆنێکی سپی ٥ یان نوێتر یان ئایپۆد تاچێکی سپی (نەوەی پێنجەم) جام دەبێت. هەموو شتێک لەسەر شاشەکە سپی دەبێتەوە و لۆگۆیەکی ڕەشی ئەپڵ تاکە شتێکە کە لەسەر شاشەکە پیشان دەدرێت. 
8. شاشەی زەردی مردن (Yellow Screen of Death) کاتێک ڕوودەدات کە وێب ئەپێکی ASP.NET تووشی کێشە دەبێت و تێکدەچێت.
9. کێرناڵ پانیک (kernel panic) بە شێوەیەکی سەرەکی لەلایەن سیستەمی کارپێکردنی هاوشێوەی یونیکسەوە بەکاردەهێنرێت: کە هاوتای شاشەی شینی مایکرۆسۆفتە. ڕۆتینێکە کە بانگ دەکرێت کاتێک ناوک هەڵەیەک قبووڵ ناکات؛ بە واتایەکی تر، کاتێک بەردەوامی کارکردن بە سیستمەکە لەوانەیە مەترسی زیادبوونی ناسەقامگیری زیاد بکات، و دووبارە هەڵکردنەوەی سیستەم ئاسانتر بێت لە هەوڵی گەڕاندنەوە. 
10. ماکی خەمناک (Sad Mac) هێمایەکە کە کۆمپیوتەرەکانی نەوەی کۆنتری ئەپڵ ماکینتۆش بەکاریدەهێنن، لە ماکینتۆشی 128Kی ئەسڵیەوە دەست پێدەکات، بۆ ئاماژەدان بە کێشەیەکی توندی ڕەقەکاڵا یان نەرمەکاڵا کە ڕێگری لە ڕوودانی دەستپێکردن بە سەرکەوتوویی دەکات. هێمایەکی هاوشێوە بۆ ئایپاد هەیە. 
11. تابێکی خەمناک (Sad Tab) ئایکۆنێکە کە فۆڵدەرێکی ڕووخساری تێدایە کە لەسەر تابێک لە گووگڵ کرۆمدا پیشان دەدرێت کاتێک ئەو تابە تێکدەچێت.
12. ئایکۆنی بۆمب (The Bomb) هێمایەکە کە کاتێک بەرنامەیەکی کلاسیکی Mac OSی بەرنامەیەکی تێکدەچێت. هەروەها هێماکانی بۆمب لەلایەن هێڵی کۆمپیوتەرەکانی ئاتاری ئێس تی بەکارهێنراون کاتێک سیستەمەکە تووشی هەڵەیەکی کوشندە لە سیستەمەکەدا دەبێت. ژمارەی بۆمبەکان ئاماژەن بۆ هۆکاری هەڵەکە.
13. گورو مێدیتەیشن (Guru Meditation) ناوی ئەو هەڵەیە کە لە وەشانی سەرەتایی کۆمپیوتەرەکانی ئەمیگادا ڕوویدا کاتێک تێکچوون. هەروەها لەسەر نینتێندۆ دی ئێس بەکارهاتووە، زۆرترین جار لەکاتی بەکارهێنانی homebrew بینراوە.

سەرچاوەکان

1. "[Drupal] "White screen of death" (WSOD) / HTTP Error 500". drupal.org. 2007-07-10. Retrieved 2021-04-19.
2. Busoli, Simone (November 15, 2007). "ELMAH - Error Logging Modules And Handlers".
3. Duò, Matteo (2021-03-23). "9 Proven Methods to Fix WordPress White Screen of Death (WSoD)". kinsta.com. Retrieved 2021-04-19.
4. https://www.theverge.com/2016/12/29/14111584/microsoft-windows-10-green-screen-of-death
5. Krikorian. TiVo Hacks: 100 Industrial-Strength Tips & Tools. O'Reilly Media. 2003. Page 24.
6. Todd W. Carter; Michael Bellomo (2004). How to Do Everything with Your TiVo. McGraw Hill Professional. pp. 245, 246, 344. ISBN 978-0-07-223140-3.
7. Ulanoff, Lance (2006-09-12). "The Apple iPod's White Screen of Death". PCMag.com. Retrieved 2011-05-23.
8. Warren, Tom (2021-07-01). "Microsoft's Blue Screen of Death is changing to black in Windows 11". The Verge. Retrieved 2021-08-09.